Lateks ağaç kabuğunun iç kısmında bulunduğu için kabuk V şeklinde yarılarak sıvı akıtılır. Kauçuk günümüz endüstrisinde büyük yer tutan, kauçuk ağacından elde edilen dayanıklı, esnek bir maddedir. Günlük hayatımızda kullandığımız ayakkabı, yağmurluk, düğme, tarak ve kemer gibi ürünlerde bulunan kauçuk, araba lastiklerinde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Kauçuk ağacı adını Kızılderililerin dilinde ağlayan ağaç anlamına gelen ‘kauçi’ den alır. Ağacın içinden beyaz, yapışkan ve süte benzer bir sıvının aktığını gören yerliler bunu zamanla kurutarak oyuncak toplar yapmaya başlarlar. Aradan uzun yıllar geçtikten sonra kauçuk Avrupa’da da kullanılmaya başlanır.
Yüksek bir elastikiyete sahip olması kauçuğun en önemli özelliklerinden biridir. Kauçuk ısıtılınca yumuşar ve 220 ° C de erir. Daha sonra damıtılma işlemiyle birlikle, kauçuk yağı elde edilir ve bu yağ kauçuğun çözücüsü olarak kullanılır. Kauçuk bir diğer adıyla saf lastik olarak da bilinir bunun sebebi kauçuk ağacından elde edilen lastiğin %90 saf olmasından gelir. Aynı zamanda kauçuk elektrik akımı için bir iletken değildir ve bundan dolayı yalıtma-izolasyon gibi alanlarda yaygın olarak kullanılır.
Kauçuk nasıl üretilir?
Kauçuk ağacının özsuyuna lateks denir. Lateksi toplamak için ağaç gövdesinde demir bıçaklar ile V şeklinde yarıklar açılır. Toplanan lateks kendi haline bırakılırsa, kauçuk taneleri pıhtılaşır. Lateksin koagule edilmesiyle kauçuk üretilebilir. Bunun içinde asetik asit, formik asit gibi asitler kullanılır. Buradan elde edilen lateksin yaklaşık %35’i kauçuktur.
Lastik haline gelebilmesi için kükürt gibi kimyasal maddelerle karışması gerekir ve % 12-20 oranında kükürt taşıyan kauçuklara lastik adı verilir. Eğer içindeki kükürt oranı fazla olursa adı ebonit olan ve elektrik yalıtkanı olarak kullanılan bir ürün elde edilir. Kauçuğu sertleştirmek için içine kükürt gibi kimyasallar katılması yöntemine vulkanizasyon denir ve bu işlem yüksek sıcaklıklarda kimyasal bağların güçlenmesini sağlar.
Kauçuk kullanımının bütün sektörlere girmesiyle, kauçuğa olan talep artmış ve bu durum kauçuk kıtlığını doğurmuştur. Daha sonra bu durum suni kauçuk yapımını şekillendirmiştir. Suni olarak üretilen kauçuklarda bütadiyen bileşiklerinden faydalanılır. Doğal kauçuktan farklı olarak ısıya karşı daha dayanıklıdır ve kolay kolay aşınmaya uğramaz.
